رطوبت سالن پرورش

• در انتهای فرایند جوجه کشی رطوبت نسبی در هچر بالا خواهد رفت (حدود 80 درصد )، در خارج از دستگاه جوجه کشی رطوبت محیط مناسب شرایط جوجه های یکروزه نمی باشد ، بنابراین برای کاهش شوک وارده به جوجه ها جهت انتقال از جوجه کشی به سالن پرورش لازم است که رطوبت نسبی حدود 70 درصد باشد .

• رطوبت داخل سالن باید روزانه مورد بررسی قرار گیرد ، اگر رطوبت در هفته اول به پایین تر از 50 درصد افت کند جوجه ها آب بدن خود را از دست داده واین امراثر منفی بر عملکرد گله خواهد گذاشت .

در چنین شرایطی می توان از آبپاشی منطقه فاقد جوجه ریزی شده یا نازل های اسپری کننده ( مه پاش ) جهت افزایش رطوبت طی دوره اولیه پرورش استفاده نمود که در این سیستم(مه پاش) هوای ورودی با تبخیر قطرات ایجاد شده از طریق پمپ کردن آب درداخل لوله و نازل ها خنک می شود .

برای به حداکثر رساندن سرعت تبخیر لازم است که خطوط مه پاش در نزدیکی ورودی هوا قرار داده شوند .گاهی ممکن است خطوط اضافی نیز در مرکز سالن مورد نیاز باشند . باید توجه داشت که در هنگام استفاده از مه پاش با تنظیم اندازه قطرات از مرطوب شدن بستر جلوگیری شود.

• سیستم تامین رطوبت باید به گونه ایی طراحی شود که فضای بین حصارها ودر و دیوار سالن نیزمرطوب شوند . در صورتی که آب حاوی مقادیر بالایی از مواد معدنی نامحلول یا ذرات ریز باشد کارایی سیستم خنک کننده تبخیری در دراز مدت کاهش می یابد .

- جوجه های نگهداری شده در رطوبت مناسب کمتر دچار کم آبی بدن شده و معمولا شروع بهتر ورشد یکنواخت تری خواهند داشت .

سیستم نوردهی

• برای تحریک رشد و افزایش درصد ماندگاری ، ساعات و شدت روشنایی در هفته اول از اهمیت ویژه ایی برخوردارند .

به طور معمول سیستم نوردهی به کار رفته توسط پرورش دهندگان مرغ گوشتی درهفته اول ، نور دهی مداوم بوده و دلیل تمایل به آن تحریک اشتهای جوجه ها و رسیدن به حداکثر وزن روزانه می باشد .این روش شامل نوردهی طولانی مدت ( 24ساعت روشنایی به طور کامل برای دو روز اول جهت آشنا شدن جوجه ها با محیط و دسترسی آسان به آبخوریها و دانخوریها) و متعاقب آن ازروزسوم یک دوره کوتاه تاریکی ( برای مثال نیم تا یک ساعت ) درنظر گرفته شود تا پرنده در صورت قطع برق به تاریکی عادت داشته باشد وهمچنین باید توجه داشت که کاهش زود هنگام طول روشنایی در هفته اول فعالیت تغذیه ایی و وزن راکاهش خواهد داد.

در طی هفت روز اول شدت نور حداقل 20 لوکس در نظر گرفته شود ( در سراسر سالن یکنواخت باشد) بهتر است شدت نور نور بین 25 تا 35 لوکس در نظر گرفته شود که ازهفته دوم این میزان کاهش می یابد . این کاهش شدت نور باید تا حدی باشد که که طیور در آن راحت و آرام باشند ، بدون اینکه مشکلی در دستیابی به آب و دان داشته باشند .

پایین بودن شدت نور کمتر از 20 لوکس در شروع دوره پرورش از میزان تغذیه جوجه ها خواهد کاست . (تمیز کردن منظم لامپها وکلاهکها بازدهی آنها را به حداکثر خواهد رساند)

• نحوه قرار گرفتن لامپ ها در سالن مرغداری تاثیر به سزایی بر میزان کارایی آنها دارد بنابراین باید لامپها را به گونه ایی قرار داد که شدت نور معینی به طور یکنواخت درسطحی که طیور قرار دارند تابیده شود .

از مزایای مهم استفاده از برنامه های نوری می توان به موارد زیر اشاره نمود :

1- افزایش فعالیت و تحرک پرنده ها که منجر به بهبود وضعیت سلامت پاها می گردد .

2- بهبود و پایین آمدن مقدار ضریب تبدیل غذایی و کاهش اتلاف غذا .

3- کاهش میزان کل تلفات در طول دوره پرورش .

مدیریت بستر

• از عوامل مهم تاثیر گذاردیگر برپرورش جوجه ها در هفته اول ، بستر و کیفیت آن می باشد . در طی هفته ا ول ، بستر به عنوان عایق عمل کرده و باعث آرامش جوجه ها می شود ، بدین منظور شرایط بستر باید به طور مداوم مورد توجه و بررسی قرار گیرد . نوع ، درجه حرارت ، بافت و رطوبت محتویات بسترازعوامل مهمی هستند که می توانند روی قدرت زنده مانی جوجه ها در هفته اول تاثیر بگذارند .

• مواد بستر باید به طور یکنواخت و به عمق 5 تا10 سانتیمتر با توجه به شرایط جایگاه و عایق سازی آن و منطقه جغرافیایی ( گرمسیری یا سردسیری ) پخش شوند .

طیف وسیعی از مواد ممکن است به عنوان بستربه کار روند ( تراشه چوب ، کاه خرد شده ، خرده کاغذ ، خاک اره ، کاه پلت شده با مواد شیمیایی ) با این شرط که نیازهای مرتبط با جذب مناسب رطوبت ، قابلیت تجزیه در محیط ، تمیزی و راحتی ، عاری بودن از فساد و رنگ و همچنین کم بودن گرد و غبار را برآورده کرده و امکان تهیه مداوم از منابع بهداشتی ، در دسترس وارزان بودن آن، وجود داشته باشد .

• بستر در طول دوره پرورش به خصوص هفته اول نباید سخت و محکم باشد ودر صورتی که به هم فشرده و یا بیش از حد مرطوب شود ( رطوبت بیش از 50 درصد ) شیوع سوختگی مفصل خرگوشی و یا تاول سینه را به دنبال خواهد داشت.

• رطوبت بستر باید بین 20 تا 30 درصد حفظ شود ، رعایت این مسئله سبب نیل به اهداف زیر خواهد شد :

1- پردرآوری بهتر 2- رشد مطلوب ویکنواختی در وزن گله 3- بهبود بازده غذایی

4- کنترل کوکسیدیوز 5- کاهش میزان گاز آمونیاک در سالن 6- کاهش رشد و تکثیر قارچ ها، انگل ها و لارو مگس ها .

• بستر به دلیل عوامل مختلفی خیس و کلوخه می شود ، این عوامل عبارتند از :

1- تراکم بالادر واحد سطح 2- رطوبت بیش از حد سالن 3- وجود چربی و نمک بیش از اندازه

در جیره غذایی 4- متعادل نبودن دما 5- بروز بیماریها

• مخلوط کردن قسمتهای مرطوب بستر با قسمتهای خشک باعث انتشار میکروارگانیسمها در محیط سالن پرورش می شود بنابراین باید بستر کپک زده و خیلی مرطوب را از سالن خارج و بستر خشک و تمیز را جایگزین آن نمود.

بستر باید به نحو مطلوبی عاری از عوامل بیماریزا باشد ، آلودگی مواد بستر به سموم قارچی عملکرد پرنده را دچار مشکل خواهد کرد .

” شروع خوب یک عامل کلیدی در پرورش جوجه های گوشتی به حساب می آید . گرما، تهویه، رطوبت ، نور، بستر ، آّب، خوراک ، واکسیناسیون و تراکم مناسب وهمچنین توجه دقیق به وضعیت جوجه ها در سالن از فاکتورهای مهمی هستند که عملکرد جوجه ها را در پایان دوره تحت تاثیر فرار می دهند . دستیابی به عملکرد مناسب مستلزم تامین شرایط محیطی مطلوب برای جوجه ها می باشد بنابراین مناسب بودن شرایط محیطی فقط با توجه به وضعیت جوجه ها و نه نیاز یا خواسته مرغدار تامین می گردد. در نهایت باید توجه داشت که توصیه های ارائه شده جهت هفته اول پرورش فقط با توجه به نکات علمی و تجارب فراگیر قابل اجرا خواهند بود . “

لازم است قبل از ورود جوجه ها بستر گرم شود ، پیش گرمایی باید در کل سالن در سطح بستر صورت گیرد تا در زمان ورود جوجه ها دمای بستر در حدود 30 درجه سانتیگراد باشد .این عمل احتمال هر گونه چسبندگی میان کف سالن وبستر را به حداقل می رساند ، این چسبندگی ها موجب تخمیر بی هوازی می گردند ، در نتیجه میزان گاز آمونیاک سالن افزایش می یابد .

مدت زمان پیش گرمایی36 تا 48 ساعت است که به شرایط آب و هوایی ، عایق کاری سالن و مقداربستر موجود در سالن بستگی دارد ، بیشتر از این مدت (36 تا 48ساعت ) قبل از ورود جوجه ها نباید دستگاه های گرم کننده را روشن نمود، در غیر اینصورت بستر به میزان زیادی خشک می شود وباید توجه داشت که اگر جوجه ها در سالنی قرار گیرند که بیش از اندازه خشک باشد مقدار زیادی از آب بدنشان را از دست خواهند داد که در عملکرد جوجه ها تاثیر منفی می گذارد .چنانچه هنگام رسیدن جوجه ها سطح بستر سرد باشد می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند: نفریت ، اسهال و مشکلات پا و ... شود . بنابراین باید هر گونه تلاش لازم برای حفظ شرایط مطلوب بستر جهت به حداقل رساندن افت کیفیت لاشه انجام گیرد .

• به طور کلی اعمال مدیریت بستر و کنترل شرایط محیطی سالن تاثیر بسیار زیاد و انکار نا پذیری بر سلامت پرندگان در هفته اول دارد .

آب و کیفیت آن

- حدود70 درصد از وزن بدن جوجه ها را آب تشکیل می دهد. آب مهمترین ماده مغذی است که برای جوجه ها تهیه می شود ، محدودیت در مصرف آب مصرف دان و رشد را کاهش خواهد داد .

- مهمترین اعمال حیاتی که توسط آب در بدن پرنده ها صورت می گیرد به شرح ذیل می باشد :

1- یکی از شاخصهای مهم در بررسی وضعیت سلامت گله و کنترل عوامل تغذیه ایی و محیطی به شمار میرود.

2- عناصر غذایی را به صورت کلوئیدی و امولسیون در آورده و قابل هضم و جذب می نماید .

3- در واکنشهای شیمیا یی و دفع مواد زائد شرکت می کند .

4- در مکانیسم تنظیم و تعادل یونی بدن نقش اساسی دارد .

5- با نقش حامل به عبور غذا از دستگاه گوارش کمک می نماید .

6- به عنوان یک سیستم خنک کننده از طریق دفع آب توسط ششها و کیسه های هوایی عمل می کند .

کیفیت، خلوص و درجه حرارت آب باید در ابتدا مورد بررسی قرار گیرد و از پاکیزه بودن آن اطمینان حاصل نمود ، آب آلوده می تواند سبب انتشار بیماری و اسهال شود واین موارد منجر به بروز دهیدراتاسیون و تلفات در گله های جوان می شود .

- آب مصرفی باید از نظر نمکهای کلسیم ، سختی آب و نیترات آزمایش شود . در دوره آماده سازی و قبل از جوجه ریزی باید نمونه برداری از آب انجام شده وازنظر آلودگی باکتریایی منبع ذخیره آب مصرفی وآبخوریها کنترل گردند . تحقیقات نشان داده است که بالا بودن بار باکتریایی آب مصرفی جوجه های جوان ، بروز مشکلات پا وبویژه نکروز سر استخوان ران و عفونت ناشی از استافیلوکوکوس آرئوس را افزایش خواهد داد.

جدول تعیین میزان مجموع مواد جامد در آب

کیفیت آب مجموع مواد جامد در آب                                  ( برحسبppm)

عالی                                                     999- 0

رضایت بخش و معمولی                                3000 - 1000

مناسب نبوده و عوارض عدیده ایی در پی دارد              4500 - 3000

به هیچ عنوان مناسب شرب برای طیور نیست .              بالاتراز 4500

• وجود مقادیر اندک برخی از مواد سمی می تواند باعث مسمومیت پرنده شود . در این خصوص می توان مس ، آهن ، سرب ، جیوه ، مولیبدن ، سلنیوم ، روی ، فلوئور ، نیترات و نیتریت را نام برد .

• قبل از ورود جوجه ها به سالن آبخوریها از آب تمیز و بهداشتی پر شوند تا دمای آب در هنگام رسیدن جوجه ها به سالن پرورش به 25 درجه سانتیگراد برسد.

• بطور معمول برای هر 80 جوجه یک آبخوری کله قندی 4 لیتری یا برای هر 20-15 جوجه یک عدد نیپل ویا برای هر 100-80 جوجه یک عدد آبخوری مخروطی ( به قطر 33 سانتیمتر ) در نظر گرفته می شود.

* نکته حائز اهمیت اینکه آبخوریهای دستی( مخروطی) به دلیل سریع خالی شدن نسبت به آبخوریهای دیگر( کله قندی) ارجحیت دارند زیرا این حالت باعث می شود که همیشه آب تازه ، تمیز و بهداشتی درآبخوریها موجود باشد و پرسنل مرغداری به طور مداوم شرایط گله، سالن و آبخوریها را تحت نظارت و کنترل داشته باشند .

• در روز اول باید آبخوریهای دستی بر روی بستر به نحوی قرار داده شوند که جوجه ها بتوانند به راحتی از آنها آب بنوشند . بعد از 2 روز باید آبخوریها را روی برجستگیهایی به ارتفاع 5/2 سانتیمتر قرار داد تا پوشال بستر داخل آن نریزد .

• باید توجه داشت که برای جلوگیری از افت کیفیت آب آشامیدنی ، آبخوریها هر 4ساعت یکبار تخلیه و شسته شده ومجددا از آب تمیز وبهداشتی پر شوند .

• ظروف آب و غذا باید به فاصله های 5/1 متری از هم قرارداده شوند .

• در اواخر هفته اول آبخوریهای دستی باید به آبخوریهای اتوماتیک نزدیک شوند ( از روز چهارم یک چهارم آبخوریهای دستی جمع آوری شوند ) همچنین تا روز هفتم پرورش قسمت بالایی لبه آبخوریهای اتوماتیک همسطح پشت جوجه ها و بعد از هفت روزگی سطح زیرین آبخوریهای اتوماتیک باید باسطح پشت جوجه ها تنظیم شوند ، این عمل به جلوگیری از ریزش آب و حفظ کیفیت بستر کمک می کند.

• دانستن میزان مصرف آب درسالن پرورش از اهمیت خاصی برخوردار است ، زیرا اغلب اوقات کاهش مصرف آب نشان دهنده بروز مشکل در گله است و افزایش ناگهانی مصرف آب نیز دلیل خرابی آبخوریها ویا نشتی آب از لوله های انتقال آب در سالن می باشد و همچنین در مواقع تجویز دارو از طریق آب آشامیدنی ، آگاهی از میزان مصرف آب برای پرورش دهنده ها حائز اهمیت است بنابراین لازم است بر روی مبدا ورودی آب هر سالن کنتور نصب شود .

- درشروع دوره پرورش جهت جلوگیری از استرس ( حمل و نقل ، واکسیناسیون ، محرومیت از آب و ...) می توان از محلولهای مولتی ویتامین ، الکترولیت ویا آب شکر 5 درصد برای مصرف جوجه ها استفاده نمود.

نگهداری دان:

روش مناسب برای نگهداری دان استفاده از مخزن برای هر آشیانه می‌باشد. ظرفیت این مخزن باید به اندازه‌ای باشد که بتوان برای حداکثر تا یک هفته دان مورد نیاز آشیانه را در آن ذخیره نمود. مخزن مربوطه باید به راحتی قابل بازدید و شستشو باشد. جهت حمل دان داشتن وسیله نقلیه مخصوص برای هر واحد مرغداری توصیه می‌شود. اگر دان در کیسه نگهداری و حمل می‌شود باید محل مناسبی را برای آن در نظر گرفت. کیسه‌های دان را به دلیل امکان جذب رطوبت نباید مستقیماً بر روی زمین قرار داد و حتی الامکان باید دور از دسترس جانوران موذی قرار گیرد.

میزان نیاز به مواد مغذی:

نیاز به مواد مغذی با توجه به شرایط آب و هوائی و سن گله متفاوت می‌باشد. بنابراین وظیفه متخصص تغذیه این است که فرمول دان را بگونه‌ای تنظیم نماید که تحت هر شرایط، مواد مغذی مورد نیاز به طور کامل در اختیار گله قرار گیرد. برای این امر در وهله اول باید اطلاع کافی از کیفیت مواد اولیه و میزان مواد مغذی در آنها در دست باشد، سپس با توجه به میزان احتیاج گله به مواد مغذی، بهای مواد اولیه و قیمت تمام شده محصول نهائی (گوشت مرغ) نسبت به تنظیم فرمول خوراک اقدام نمود.
در این راهنما برای این منظور دو سطح تراکم مواد مغذی (تراکم زیاد و کم) پیشنهاد شده است که می توان با توجه به موارد ذکر شده در بالا از ارقام آنها در جهت تنظیم فرمول مناسب دان استفاده نمود.

توصیه هایی در مورد خوراک دادن:

دسترسی به غذا در ساعات اولیه ورود جوجه برای رسیدن به رشد مطلوب ، مهم است. عدم دسترسی به مواد مغذی، مانع از پاسخ مناسب سیستم ایمنی به واکسیناسیون می گردد و نهایتاً در میزان مقاومت بدن نسبت به بیماری ها در تمام طول زندگی تأ ثیر می گذارد، به همین دلیل توصیه می شود که ازدان کامل استفاده گردد و با اتخاذ روش های مناسب و برنامه صحیح در نوبتهای توزیع دان و چگونگی کار دقت کافی جهت تحریک اشتهای جوجه ها بعمل آید . مدیریت گله
آشیانه و عوامل مؤثر در طراحی آن آشیانه‌ها باید امکانات وتجهیزات لازم جهت فراهم کردن یک محیط راحت را برای گله ها داشته باشند. برای مثال،دمای مناسب جهت پرورش جوجه های گوشتی بین C”33 (جوجه یکروزه) و C”20 (در پایان دوره) متغیر است و یا میزان درصد رطوبت مطلوب بین 50% تا 70% میباشد. بنابر این در طراحی وساخت آشیانه با آگاهی وعلم به این دو مطلب، تجهیزات لازم را باید پیش بینی نمود تا بتوان شرایط مورد نظر را فراهم کرد.بطور کلی در ساخت آشیانه ، با توجه به مناطق مختلف جغرافیائی بایستی چهار عامل، عایق‌بندی (ایزولاسیون) – تهویه – منابع گرم کننده – منابع خنک کننده مورد توجه قرار گیرد.

خوراک جوجه ها

رشد سریع طیور نیاز پروتئینی آنها را افزایش میدهد و در زمانی که رشد کاهش می یابد احتیاجات پروتئینی آنها کاهش می یابد میزان پروتئین خوراک طیور به نوع طیور، سن و مرحله تولید آنها وابسته است. میزان غذای مصرفی روزانه طیور به انرژی غذا، مواد مغذی آن، سن، زون بدن، حرارت محیط و میزان تولید آنها بستگی دارد اضافه چربی در خوراک طیور، سبب افزایش انرژی غذا و در نتیجه کاهش مصرف روزانه آن می شود در صورتیکه نسبت انرژی به پروتئین در خوراک طیور در نظر گرفته نشود و نقداری چربی به غذا اضافه شود، میزان رشد طیور جوان بر اثر کاهش پروتئین مصرفی کاهش می یابد.ا

مواد تشکیل دهنده جیره طیور مختلف بسیار شبیه به یکدیگر بوده و فقط نسبت مواد تشکیل دهند آن برای هر گروه از آنها متفاوت است.
احتیاجات کلسیم جوجه ها نسبتا پایین (1درصد) است که باید با عناصر فسفر،‌ منگنز و روی نسبت مناسبی داشته باشد.