جیره کلی مواد غذایی طیور:

• تغذیه جوجه پس از خروج از تخم تاثیر زیادی برعملکرد آن در پایان دوره پرورش دارد ، آزمایشات متعدد ثابت کرده است که وزن جوجه ها در آخر دوره رابطه مستقیمی با وزن آنها در هفته اول پرورش دارد . به عبارت دیگر اگر شروع پرورش گله ایی با تغذیه مناسب وصحیح توام شود نه تنها گله ایی یکنواخت از نظر وزنی تولید می گردد بلکه عملکرد آن از نظر ضریب تبدیل غذایی ، تقویت سیستم ایمنی و میزان تلفات نیز بهینه خواهد شد لذا برای موفقیت در این امر ، رعایت اصول تغذیه و مدیریت به ویژه در هفته اول از اهمیت ویژه ایی برخوردارگردیده است.

• سیستم ایمنی جوجه های تازه متولد شده برای رشد و تکامل نیازمند مصرف مواد مغذی می باشد . مصرف خوراک مناسب و با کیفیت، مواد مغذی لازم جهت رشد و نمو اندامهای لمفاوی ثانویه که در زمان تولد جوجه ها وجود نداشته یا نا بالغ هستند را فراهم می نماید .

• عدم دسترسی به دان و مواد مغذی باکیفیت مانع از پاسخ مناسب سیستم ایمنی به واکسیناسیون در ابتدای زندگی پرنده ها می گردد ، فقدان مواد مغذی ویا پاسخهای هورمونی به گرسنگی، سیستم ایمنی را برای مدت طولانی متاثر می کند ، گرسنگی اولیه جوجه ها می تواند بر مقاومت پرنده نسبت به بیماریها در تمام طول دوره پرورش تاثیر گذارد .

• تمامی جوجه ها بلافاصله بعد از قرار گرفتن در سالن باید به دان سرشار از مواد مغذی و با کیفیت دسترسی داشته باشند ، این عمل سبب خواهد شد زرده باقیمانده به سرعت در دستگاه گوارش مورد استفاده قرار گرفته وسیستم ایمنی هرچه سریعتر تکامل یابد .

بررسی میزان پر بودن چینه دان پرنده ها در ابتدای دوره پرورش معیار مناسبی برای میزان فعالیت پرندگان در مصرف خوراک می باشد بطوریکه تقریبا 24 ساعت پس از جوجه ریزی درحدود 80 درصد، 48 ساعت بعد حدود 90 درصد و 72 ساعت حدود 100 درصد جوجه ها باید دارای چینه دان پر باشند در غیراینصورت باید بررسی شود که چه عاملی باعث عدم مصرف کافی دان توسط جوجه ها شده است .

” - برای تحریک رشد و افزایش درصد ماندگاری ، ساعات و شدت روشنایی در هفته اول از اهمیت ویژه ایی برخوردارند . “

• عدم دسترسی به دان غنی از مواد مغذی در روزهای اول بعد از خروج از تخم بر روی رشد عضلات ، رشد پرزهای روده ، سیستم ایمنی و ماندگاری جوجه ها تاثیر منفی می گذارد .

• مکانیسم تشنگی در جوجه های تازه از تخم خارج شده کاملا توسعه یافته نیست وتا زمانیکه پرنده ها غذا مصرف نکرده اند تشنگی تحریک نمی شود ، این بدان معنی است که تشنگی با مصرف مواد مغذی و انرژی زا تحریک می گردد ، لذا دسترسی جوجه ها به غذا در ساعات اولیه برای رسیدن به رشد مطلوب بسیار مهم است .

• فراهم نمودن فضای کافی دانخوری عامل مهمی برای به دست آوردن درصد ماندگاری ، رشد و بازده غذایی مطلوب می باشد .

تعداد پرنده ها به ازای هرنوع دانخوری :

• بشقابی : یک دانخوری با قطر 33 سانتیمتر به ازای هر 65 پرنده .

• استوانه ایی : یک دانخوری با قطر 38 سانتیمتر به ازای هر 70 پرنده .

• زنجیری : دانخوری با قطر 5/2 سانتیمتر به ازای هر پرنده ویا 80 پرنده به ازای هر متر دانخوری.

• معیار قابل قبول جهت تشخیص مقدار فضای مناسب دانخوری و آبخوری این است که جوجه ها در مواقع خوردن و آشامیدن منتظر صرف دان و آب نمانند .

• دانخوری ها باید طوری تنظیم شوند که میزان هدر روی دان کم بوده و پرنده ها به سهولت به دان دسترسی داشته باشند، بدین منظور لازم است سطح دان در دانخوریها پائین باشد ( در صورتی که 3/2 دانخوریها از دان پر باشد میزان هدر روی خوراک در حدود 10 درصد است ، اگر 2/1 دانخوریها پر باشد این میزان به 3 درصد می رسد و هنگامی که کمتر از 2/1 دانخوریها پر باشد این رقم به 1 درصد خواهد رسید) همچنین باید لبه دانخوریها به طرف داخل مقداری خم شده باشد که این وضعیت باعث کاهش چشمگیر اتلاف دان خواهد شد .

* نکته حائز اهمیت اینکه باید سعی نمود تا حد امکان سطح بیشتری از دانخوری برای جوجه فراهم آمده و دان کمتر ولی به دفعات بیشتردر دانخوریها توزیع شود.

• تنظیم نامناسب دانخوری ها باعث افزایش ضایعات دان می شود ، در این حالت ضریب تبدیل غذایی بالا رفته و در صورت مصرف دان حاوی اجرام بیماریزا توسط جوجه های گوشتی احتمال خطرآلودگی باکتریایی بیشتر خواهد شد .

• دان باید به صورت یکنواخت در دانخوریها قرار گیرد ، توزیع غیر یکنواخت دان منجر به افت عملکرد و فزونی ضایعات خراشیدگی ناشی از رقابت بر روی دانخوریها می شود .

• به طور کلی جیره با کیفیت و مناسب در هفته اول باید شرایط ذیل را دارا باشد :

1- به اندازه کافی دارای انرژی بوده و حاوی مقدار کافی پروتئین قابل هضم و اسیدآمینه های ضروری باشد .

2- ویتامین های لازم را برای بدن طیور داشته و حاوی مقادیر کافی و متعادلی از مواد معدنی باشد.

3- فاقد عناصر مضر و سمی برای طیوربوده و مطابق با اصول بهداشت تهیه گردیده وعاری از آلودگی و سالم باشد .

4- از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد .

5- در هنگام استفاده از دان استارتر توجه کامل به سایز یا اندازه ذرات دان صورت گیرد .

• استفاده از دان پلت ، باعث نتیجه گیری بهتری در پایان دوره می گردد بنابراین برای جوجه ها در هفته اول دان پلت ( کرامبل ) جهت مصرف توصیه می شود .

مهمترین بیماریهای طیور :

واکسیناسیون

• به دلیل عدم توسعه یافتگی دستگاه ایمنی در جوجه های جوان ایمن ساختن جوجه ها در برابر عوامل بیماریزا از اهمیت ویژه ایی برخوردارگردیده است ، با استفاده از برنامه صحیح واکسیناسیون ، جوجه ها به طور یکنواخت در برابر بیماریها واکسینه می شوند .

• طراحی واکسیناسیون در جوجه های گوشتی با برنامه واکسیناسیون در گله مادرو شرایط محیطی منطقه مرتبط است ، گله های مادر باید سطوح یکنواختی از آنتی بادی مادری فراهم آورده وزمان تجویز واکسن در جوجه های گوشتی بر اساس آن تنظیم شود تا بتوان از اثر بخشی واکسن مطمئن شد .

• حفاظت پرنده توسط آنتی بادی مادری در بیماریها به ویژه گامبورو حائز اهمیت است به طوریکه حتی پادتن مادری می تواند بعضی از سویه های واکسن را غیر فعال کند .

• تامین به موقع واکسن بر اساس دز مورد نیاز، حمل و نگهداری اصولی آن ، توجه به تاریخ ساخت و انقضا آن، تهیه یخچال و وسایل واکسیناسیون اعم از اسپری ، سرنگ و .. ، میزان واکسن براساس دز مورد نیاز ونحوه اجرا واکسیناسیون باید از قبل برنامه ریزی شوند، برای این منظور قبلا باید با متخصصین این کار مشورت نمود تا برنامه واکسیناسیون صحیحی تنظیم گردد . این برنامه ها منطقه به منطقه و نسبت به فصول مختلف سال متغیر است ، باید دقت شود که برنامه واکسیناسیون مطابق برنامه توصیه شده وبه طور صحیح انجام گردد .

• در واکسیناسیون از طریق قطره چشمی از آب مقطر برای تامین آب مورد نیاز واکسیناسیون استفاده شود .

• موفقیت واکسیناسیون از طریق آب آشامیدنی به عواملی نظیر کیفیت آب مورد استفاده، در دسترس بودن محلول واکسن ، طرز حمل و نقل و نگهداری اصولی آن ، پخش مناسب محلول واکسن در آب آشامیدنی ( بکار بردن آبخوری اضافی و تسریع در پخش محلول واکسن) ، سلامتی پرنده ها در موقع انجام واکسیناسیون وکاربرد واکسن در زمان (بطور معمول صبح هنگام) و دز مناسب بستگی دارد .

تراکم گله

• از روز اول باید فضای کافی در اختیار جوجه ها قرار گیرد ، معمولا کاهش میزان سطح مورد نیاز پرنده ها باعث افزایش تلفات و کاهش رشد خواهد شد .

• تراکم گله تاثیر به سزایی بر روی عملکرد ، یکنواختی و کفیت تولید نهایی دارد .

• وضعیت کیفی سالن و خصوصا امکان کنترل شرایط محیطی در تعیین تراکم گله نقش دارد ، به عبارت دیگر تراکم در متر مربع به شرایط داخلی آشیانه از قبیل تهویه - حرارت - میزان دانخوری و آ بخوری ، همچنین سن و وزن بدن در زمان کشتار بستگی دارد . با بالا بردن تراکم باید فضای دانخوری وآبخوری نیز به تناسب جوجه ها افزایش یافته و مراقبت کلی برای حفظ کیفیت هوا به عمل آید .

• بطور معمول در 1تا 3 روزگی 25-30 قطعه در متر مربع و 4تا 7 روزگی 15قطعه در متر مربع و 8 روزگی به بعد با توجه به تناسب ظرفیت، کل فضای سالن در اختیار گله قرار گیرد.

تراکم بیش از حد فشار محیطی بر روی پرنده ها را افزایش داده که سبب کاهش رشد ، ماندگاری ، کیفیت بستر و سلامتی پا می شود و باید بامدیریت صحیح دربرقراری تراکم مناسب جوجه ها در سالن پرورش از بروز موارد فوق جلوگیری نمود .

طراحی آشیانه:

با توجه به دلایل بهداشتی توصیه می شود که کف آشیانه بتونی، صاف و هموار، غیر قابل نفوذ وعاری از هر گونه ترک و منفذ باشد. در ساخت آشیانه‌ها باید سیستم زه‌کشی نیز پیش بینی شود. کف آشیانه باید شیبدار باشد. میزان شیب یک سانتیمتر در هر متر در نظر گرفته می شود. لازم است در هر آشیانه درب‌های بزرگ و اصطلاحاً ماشین‌رو نصب نمود چون در هنگام تخلیه کود یا حمل گله و یا دیگر موارد بارگیری بتوان به راحتی از وسایل نقلیه مانند تراکتور و غیره استفاده نمود. احداث جاده های صاف و آسفالته در اطراف مزرعه و پیرامون آشیانه‌ها کار شستشو و تمیز کردن و همچنین انتقال کود و تخلیه گله را آسانتر می‌کند. سطح دیوارها و سقف آشیانه باید صاف و غیر قابل نفوذ باشد در ساخت آشیانه می‌بایست از بوجود آمدن هر نوع مانعی که موجب جلوگیری از جریان آزاد هوا چه در طول سقف و چه به‌ سمت کف آشیانه گردد، ممانعت شود. امروزه در یک مرغداری پیشرفته جهت جلوگیری از هدر رفتن نیروی کار، احداث سیستم آبخوری اتوماتیک (آویز و غیره) و همچنین سیستم دانخوری اتوماتیک بسیار ضروری است.باید دقت نمود که سقف آشیانه قدرت نگهداری اینگونه تجهیزات را داشته باشد.
لازم است که تجهیزات برقی تمام نقاط آشیانه در مقابل آب عایق بندی شده باشند (ضد آب باشند). کنتورهای آب، برق و گاز باید در محلی نصب شوند که براحتی بتوان آنها را رویت نمود. همچنین بمنظور ثبت کلیه آمار و ارقام لازم است، محل و وسایل لازم را در اتاق سرویس پیش بینی نمود.وجود یک پنجره کوچک در اتاق سرویس،کنترل وضعیت آشیانه را بدون نیاز به ورود، میسر می‌سازد.

آماده سازی آشیانه:

اولین اقدام بعد از ارسال گله به کشتارگاه باز کردن تجهیزات و لوازم غیر ثابت آشیانه می‌باشد، سپس کود را خارج کرده، پس از جاروکشی، شستشوی آشیانه شروع می‌شود.

در این مرحله بهتر است که از دستگاه‌ها و یا پمپ‌هایی که آب را با فشار به بیرون می‌فرستند استفاده نمود. استفاده از مواد پاک کننده و شوینده نیز بسیار مؤثر است. جهت شستشو باید دقت کرد که مراحل کار از بالا به پائین باشد به این ترتیب که ابتدا سقف و سپس دیوارها و کف شسته شوند. عمل شستشو در کلیه نقاط، منافذ، زوایا، ورودی‌های هواکش‌ها و… باید بخوبی و با دقت و حوصله انجام گیرد. پس از شستشو و تعمیرات جزئی و کلی، نصب مجدد تجهیزات و وسائل باز شده را می‌توان انجام داد.
اقدام بعدی انجام اولین مرحله ضدعفونی می باشد که بهتر است بوسیله ماده ضدعفونی کننده محلول در آب انجام شود.بهترین نوع ضدعفونی کننده در این مرحله فرمالین است که جهت تهیه محلول آن از یک لیتر فرمالین 40% در 9 لیتر آب استفاده می شود. پس از تهیه محلول ضدعفونی، می‌توان آن را بر روی وسایل وتجهیزات و همچنین کلیه نقاط آشیانه اسپری نمود.
توصیه می شود در این مرحله یک تست باکتریولوژیکی صورت گیرد تا بتوان بهترین نوع ترکیب ضدعفونی کننده را بسته به موقعیت محل تعیین نمود. دومین و آخرین مرحله ضدعفونی قبل از جوجه‌ریزی، بصورت گاز یا بخار فرم آلدئید و با استفاده از فرمالین می باشد، که اصطلاحاً این مرحله را دود دادن می گوئیم. این عمل در صورتی می‌تواند مؤثر باشد که آشیانه کاملاً بسته بوده وکلیه منافذ و سوراخ‌ها مسدود شده باشد. اگر امکان مسدود کردن کامل آشیانه وجود نداشته باشد، بهتر است که این مرحله بصورت اسپری کردن محلول فرمالین انجام شود. برای اطمینان بیشتر می‌توان یک مرحله ضدعفونی به مرحله فوق اضافه نمود. این ضدعفونی با آهک و سولفات آمونیوم امکان پذیر است به این ترتیب که جهت هر100 مترمربع از کف آشیانه، 10 کیلوگرم آهک و 20 کیلوگرم سولفات آمونیوم را باید بطور یکنواخت بر روی کف آشیانه پخش نمود و سپس جهت مقادیر فوق تقریباً 100 لیتر آب را بر روی آن اسپری نمود. در صورت نیاز به این مرحله ضدعفونی، بایستی قبل از دود دادن انجام گیرد بعبارت دیگر مرحله دود دادن باید همیشه آخرین مرحله ضدعفونی آشیانه باشد.

برگرفته از سایت: www.isanat.com