پیشرفتهای ژنتیکی برای صفاتی چون رشد و ضریب تبدیل غذایی درجوجه های گوشتی این امکان را فراهم آورده تا پرنده ها در دوره پرورشی کوتاهتر با وزن بیشتر به کشتارگاه فرستاده شوند وبه این ترتیب مدت دوره پرورش که در آن پرنده ها 2کیلوگرم وزن می گیرند از60 روز به 40 روز کاهش پیدا کرده است.
باکوتاه ترشدن دوره پرورش ، 20 درصد رشد جوجه ها در هفته اول صورت می پذیرد که مهمترین زمان دوره پرورش می باشد ومدیریت صحیح در این دوره از اهمیت خاصی برخوردارگردیده که برای اجرای آن باید به فاکتورهای ذیل توجه نمود .
تهیه جوجه ها
پرورش دهنده باید زمان ورود جوجه ها را به سالن معین کرده وهفته ها قبل از آن هماهنگی لازم را با کارخانه جوجه کشی انجام دهد .
- بعضی از نژادها از توان بالقوه بالاتری نسبت به نژادهای دیگر برخوردارند ، بنابراین تهیه جوجه ها باید از نژادهای با خصوصیات برتر صورت گیرد .
- جوجه های با کیفیت برتر هنگامی حاصل می شوند که گله مادر به طور دقیق مدیریت شده باشد و توجه کافی به عملیات جوجه کشی صورت گرفته شده باشد.
- جوجه ها باید از گله مادر سالم تهیه شوند ، سلامت گله مادر مهمترین عامل برای تولید جوجه های گوشتی سالم و عاری از عوامل بیماریزا می باشد .
- عدم تامین نیازهای کامل غذایی گله مادر از نظر پروتئین ، اسیدآمینه، لیپید ، کربوهیدرات ، ویتامین ها و مواد معدنی و بالانس نبودن جیره غذایی سبب تولید جوجه های ضعیف می گردند .
- برخی از بیماریها و آلودگیها از طریق جوجه کشی انتشار می یابند ، بنابراین باید قبل از تهیه جوجه ها از رعایت کامل اصول بهداشتی ، ضدعفونی صحیح و قرنطینه در مراحل مختلف جوجه کشی اطمینان حاصل نمود .
- جوجه هایی که از گله مادر جوان یا مسن تهیه شده باشند نمی توانند عملکرد مناسبی جهت تولید داشته باشند .
- جوجه های تهیه شده باید عاری از عوامل بیماریزا باشند، زیرا هر گونه عفونت باکتریایی در جوجه های یکروزه برروی سلامت و عملکرد آنها در پایان دوره تاثیر منفی می گذارد و حتی باعث تلفات نیز خواهد شد، بنابراین پیش بینی ظهور کامل پتانسیل ژنتیکی در زمینه رشد و کارآیی فقط در شرایطی امکانپذیر است که گله عاری ازهر گونه عفونت باکتریایی باشد .
- بهتر است جوجه ها یک سن و از یک گله مادر تهیه گردند و در هنگام ورود به سالن پرورش باید تمیز و خشک باشند . کرک پرهای نرم تمام بدن پرنده را پوشانده و چشمها باید روشن و براق بوده ، بدن آنها بدشکل و زخم نباشد مخصوصا ناف باید کاملا بسته ، تمیز و خشک باشد و هیچگونه بقایای کیسه زرده و یا غشاهای جنینی در اطراف آن خشک نشده باشد . بدن جوجه ها هنگامیکه در دست لمس می شود توپر باشد ،ولی نباید این حالت ناشی از ادم باشد و همچنین استخوانها نباید در هنگام لمس جوجه بسیار برجسته باشند ودارای وزن و پراکندگی وزنی مناسبی باشند ( وزن 42 گرم می تواند معیاری از میانگین وزن جوجه یکروزه که در راهنمای پرورش نژادهای گوشتی اشاره شده است ، مورد استفاده قرار گیرد) .
نحوه انتقال جوجه ها
- بعد از انتخاب جوجه های سالم، نحوه انتقال آنها به سالن پرورش از اهمیت ویژه ایی برخوردار است . لذا جوجه ها باید بوسیله ماشین مخصوص حمل جوجه یکروزه وبا رعایت شرایط مناسب بهداشتی ( شستشو و ضدعفونی کلیه سطوح اتاق دوجداره حمل جوجه ها ) و محیطی (دما ، رطوبت ، تهویه ) در کمترین زمان ممکن به واحد پرورشی منتقل شوند .
- وسیله حمل و نقل جوجه ها باید دارای تجهیزات کافی برای تامین دمای مناسب 20 تا25 درجه سانتیگراد و رطوبت 70تا75 درصد و حداقل گردش هوا 8/0 متر بر ثانیه در اتاق حمل جوجه باشد . نداشتن تهویه و رطوبت مناسب در کامیونهای حمل جوجه ، نا مناسب بودن محل قراردادن جعبه حاوی جوجه ها ( تعداد بیش از 100 قطعه جوجه در کارتن ، عدم مهار مناسب و چیدن بیش از 4 کارتن جوجه روی هم)، کافی نبودن تعداد کامیونها که سبب می شود انتقال جوجه ها با تاخیرصورت گیرد و... مجموعه عواملی هستند که به دلیل نحوه انتقال نا مناسب جوجه ها ، اثر نامطلوبی بر کیفیت جوجه های یکروزه می گذارند .
توجه داشته باشید در زمان بارگیری و یا تخلیه جوجه ها از کارتن ها ، باید موتور کامیون خاموش باشد زیرا تجمع گازهای خروجی اگزوز سبب بروز عوارض تنفسی و حتی خفگی جوجه ها می گردد.
آمادگی برای ورود گله
- محیط مرغداری ، سالنها و تمامی تجهیزات آنها باید قبل از ورود جوجه ها تمیز و ضد عفونی شده باشند .
- در خلال دوران پاکسازی و بعد از آن باید محدوده پرورش طیور و سالنها بسته نگه داشته شوند تا از ورود افراد متفرقه و حیوانات به سالنها جلوگیری شود .
- قبل از تحویل جوجه ها باید از کارکرد صحیح دستگاههای گرمازا اطمینان حاصل نمود وهمچنین کنترل نهایی از نظر امکان دسترسی به آب ودان وتوزیع مناسب آنها در داخل سالن صورت گیرد .
- لازم است زمان تحویل جوجه ها از قبل تعیین شده باشد تا شرایط لازم ( دما، رطوبت، تهویه و نورمناسب و همچنین آب ودان کافی) برای ورود آنها به سالن پرورش مهیا شده باشد وهمچنین هماهنگی لازم صورت گیرد تا پرسنل مرغداری در زمان تحویل جوجه ها آمادگی لازم را داشته باشند.
- بهتر است جوجه ها صبح زود به مجتمع پرورش طیور منتقل شوند زیرا این امر باعث می شود تا جوجه ها در تمام مدت روز دان خوردن و آب نوشیدن را یاد گرفته و تحت نظارت دقیق باشند .
- کلیه سیستم های روشنایی ، منابع گرمایی، تهویه (هواده و هواکشها) ، دماسنج، ترموستات، دانخوریها و آبخوریها قبل از ورود جوجه ها بازدید، تنظیم و کاملا آماده کار شده باشند .
قراردهی جوجه ها
- پس از تحویل جوجه ها باید بلافاصله در محدوده جوجه ریزی تخلیه شوند ، باقی ماندن به مدت طولانی در جعبه ها موجب کم شدن بیشتر آب بدن پرنده ها می گردد که این مورد در نهایت افزایش تلفات اولیه و کاهش پتانسیل رشد را به دنبال خواهد داشت بنا براین جوجه ها باید در اسرع وقت از جعبه ها در اطراف آبخوریها تخلیه شوند .
- در زمان تحویل گله باید همه پرسنل مرغداری قرنطینه و بهداشت را رعایت کرده لباسهای متحدالشکل و چکمه تمیز و عاری از آلودگی بپوشند
.
- بعد از تخلیه جوجه ها جعبه های حمل جوجه باید سریعا از سالن مرغداری خارج گردیده و معدوم شوند .
- سیستم تهویه به هنگام ورود جوجه ها باید خاموش باشد .
- پس از تخلیه جوجه ها باید رفتار آنها به دقت تحت نظارت و کنترل قرار گیرد ( معمولا 6 ساعت بعد از ورود، جوجه ها آرام می گیرند).
- همه اطلاعات گله باید به طور کامل ثبت شوند ( نژاد جوجه ها ، تاریخ هچ جوجه ها، وزن جوجه ها در هنگام ورود به سالن پرورش، تاریخ تحویل جوجه ها ، مشخصات کارخانه جوجه کشی و ...).
- لازم است جوجه های وازده ، فلج ، زخمی و دارای شکل غیر طبیعی سریعا از گله حذف شوند، زیرا نگهداری آنها فقط باعث افزایش هزینه خواهد شد و میزان تولیدشان نیز ناچیز خواهد بود واین برنامه باید در طول دوره پرورش به طور مرتب انجام شود.
- نمونه برداری و خونگیری از گله جهت ارسال به آزمایشگاه برای اطلاع از وجود مایکوپلاسماها ، سالمونلاها و همچنین تیتراسیون و... با توجه به برنامه ریزی مدون بطور منظم انجام شود .
- قسمتی که در سالن برای پرنده ها در نظر گرفته می شود باید راحت ، گرم ، تمیز و بهداشتی باشد وبتواند از جوجه های تازه متولد شده به خوبی نگهداری نماید . ادامه دارد...
تهویه و کیفیت هوا
- همزمان با رشد ، پرنده ها اکسیژن مصرف نموده و گازهای مضر تولید می کنند و همچنین احتراق دردستگاه های گرم کننده و تخمیر فضولات طیور نیز گازهای زیان آور را افزایش خواهند داد وچون چگالی این گازها از هوا سنگین تر است و درسطح پایین سالن باقی می مانند باعث مسمومیت ، نقصان تولید وبروز بسیاری از بیماریها می گردند ، بنابراین سیستم تهویه باید قادر به حذف این گازها وتامین کننده هوای با کیفیت مناسب برای پرنده ها باشد ، بدین منظور لازم است همیشه جریان یکنواخت و ثابتی از هوای با کیفیت در سطح پرنده ها تامین شود تا پرنده ها ضمن حفظ وضعیت سلامت ، توان رشد بالقوه را به دست آورند ( بطور معمول در زمان جوجه ریزی یک متر مکعب هوا به ازای هر کیلوگرم وزن پرنده در ساعت مورد نیاز است و باید با افزایش رشد و وزن گله، این تناسب حفظ شود).
- تهویه در آب و هوای سرد در مقایسه با آب و هوای گرم بسیار متفاوت است . در آب و هوای سرد با استفاده از منبع حرارتی کمکی وایجاد سیستم تهویه فشار منفی دمای هوای سالن به طور صحیح کنترل می شود . به منظور ایجاد تهویه با فشار منفی در سالنها از هواکشهای الکتریکی که دارای ظرفیتهای متفاوتی می باشند استفاده می گردد ، هواکش ها با کشیدن هوای داخل سالن به محیط بیرون باعث ایجاد فشار منفی درداخل سالن و ورود هوای تازه از دریچه های ورود هوا به سالن می شوند .
- در ارتباط با استفاده از سیستم تهویه با فشار منفی توجه به نکات ذیل ضروری می باشد:
1- نوع ، اندازه و محل قرارگرفتن ورودی هوا باید متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه و ظرفیت هواکشها باشد .
2- حداکثر هوای مورد نیاز در سیستم تهویه فشار منفی 7-4 متر مکعب در ساعت برای هر کیلو گرم وزن زنده می باشد .
3- به منظور تامین فشار هوای مناسب در داخل آشیانه باید ابعاد ورودی هوا متناسب با ظرفیت هواکش ها باشد ، به همین منظور جهت تخلیه 1000 مترمکعب هوا در ساعت سطحی برابر با 3/0 مترمربع هواده لازم است.
4- این سیستم در هوای سرد برای تامین حداقل احتیاجات تهویه مورد نیاز پرنده (4/0 مترمکعب هوا در ساعت به ازا هر کیلوگرم وزن زنده ) استفاده می شود .
- برای تهویه سالن در آب و هوای گرم از سیستم تهویه تونلی استفاده می شود ، در این سیستم هواکش های مکنده در یک طرف ودریچه های ورود هوا در طرف انتهایی دیگر قرار می گیرند ، هوای ورودی درطول سالن حرکت کرده و پس از طی طول سالن گرما وآلودگی ها را به همراه خود خارج می سازد و طیور را با برقراری جریان هوا، خنک می کند .
هدف از بکارگیری سیستم تونلی حفظ دما در سطح کمتر از 30 درجه سانتیگراد از طریق حرکت جریان هوا بر روی جوجه ها با سرعت 2متر بر ثانیه می باشد ، این جریان هوا سبب کاهش احساس گرما به میزان 5 تا 7 درجه سانتیگراد در سطح جوجه ها می شود .
- چنانچه تهویه سالن پرورش نامطلوب باشد باعث تجمع گازهای سمی از جمله آمونیاک می شود.
هرگاه میزان گاز آمونیاک بیشتر از ppm10 باشد به ریه پرنده ها آسیب وارد می شود ، اگر میزان گاز از ppm 20 بیشتر شود آسیب ریوی منجر به افزایش حساسیت به بیماریهای تنفسی می گردد . گاز بالای ppm 50 سبب کاهش رشد ناشی از آسیب ریوی می گردد ودر بیشتر از ppm100 قابلیت ریه در تبادل گازهای تنفسی کاهش می یابد ودرمقادیر
بالاتر شاهد بروز افزایش تلفات خواهیم بود .
برای تنظیم مناسب میزان تهویه کیفیت هوا باید بررسی شود . کیفیت نامطلوب هوا عملکرد گله را محدود کرده و حساسیت به بیماری را افزایش خواهد داد .درتمامی اوقات میزان تهویه در حد و یا بالای حداقل تهویه مورد نیاز حفظ شود .در عمل بهتر است از یک روزگی حداقل تهویه را برقرار نموده تا مطمئن شویم که هوای تازه به تناوب منظم ومکرربرای جوجه ها فراهم می آید .
- باید توجه داشت که تهویه ناکافی باعث مرطوب شدن بستر، افزایش وقوع سوختگی مفصل خرگوشی و افت کیفیت لاشه می شود.
رطوبت سالن پرورش
- در انتهای فرایند جوجه کشی رطوبت نسبی در هچر بالا خواهد رفت (حدود 80 درصد )، در خارج از دستگاه جوجه کشی رطوبت محیط مناسب شرایط جوجه های یکروزه نمی باشد ، بنابراین برای کاهش شوک وارده به جوجه ها جهت انتقال از جوجه کشی به سالن پرورش لازم است که رطوبت نسبی حدود 70 درصد باشد .
- رطوبت داخل سالن باید روزانه مورد بررسی قرار گیرد ، اگر رطوبت در هفته اول به پایین تر از 50 درصد افت کند جوجه ها آب بدن خود را از دست داده واین امراثر منفی بر عملکرد گله خواهد گذاشت .
در چنین شرایطی می توان از آبپاشی منطقه فاقد جوجه ریزی شده یا نازل های اسپری کننده ( مه پاش ) جهت افزایش رطوبت طی دوره اولیه پرورش استفاده نمود که در این سیستم(مه پاش) هوای ورودی با تبخیر قطرات ایجاد شده از طریق پمپ کردن آب درداخل لوله و نازل ها خنک می شود .
برای به حداکثر رساندن سرعت تبخیر لازم است که خطوط مه پاش در نزدیکی ورودی هوا قرار داده شوند .گاهی ممکن است خطوط اضافی نیز در مرکز سالن مورد نیاز باشند . باید توجه داشت که در هنگام استفاده از مه پاش با تنظیم اندازه قطرات از مرطوب شدن بستر جلوگیری شود.
- سیستم تامین رطوبت باید به گونه ایی طراحی شود که فضای بین حصارها ودر و دیوار سالن نیزمرطوب شوند . در صورتی که آب حاوی مقادیر بالایی از مواد معدنی نامحلول یا ذرات ریز باشد کارایی سیستم خنک کننده تبخیری در دراز مدت کاهش می یابد .
- جوجه های نگهداری شده در رطوبت مناسب کمتر دچار کم آبی بدن شده و معمولا شروع بهتر ورشد یکنواخت تری خواهند داشت .
سیستم نوردهی
- برای تحریک رشد و افزایش درصد ماندگاری ، ساعات و شدت روشنایی در هفته اول از اهمیت ویژه ایی برخوردارند .
به طور معمول سیستم نوردهی به کار رفته توسط پرورش دهندگان مرغ گوشتی درهفته اول ، نور دهی مداوم بوده و دلیل تمایل به آن تحریک اشتهای جوجه ها و رسیدن به حداکثر وزن روزانه می باشد .این روش شامل نوردهی طولانی مدت ( 24ساعت روشنایی به طور کامل برای دو روز اول جهت آشنا شدن جوجه ها با محیط و دسترسی آسان به آبخوریها و دانخوریها) و متعاقب آن ازروزسوم یک دوره کوتاه تاریکی ( برای مثال نیم تا یک ساعت ) درنظر گرفته شود تا پرنده در صورت قطع برق به تاریکی عادت داشته باشد وهمچنین باید توجه داشت که کاهش زود هنگام طول روشنایی در هفته اول فعالیت تغذیه ایی و وزن راکاهش خواهد داد.
در طی هفت روز اول شدت نور حداقل 20 لوکس در نظر گرفته شود ( در سراسر سالن یکنواخت باشد) بهتر است شدت نور نور بین 25 تا 35 لوکس در نظر گرفته شود که ازهفته دوم این میزان کاهش می یابد . این کاهش شدت نور باید تا حدی باشد که که طیور در آن راحت و آرام باشند ، بدون اینکه مشکلی در دستیابی به آب و دان داشته باشند .
پایین بودن شدت نور کمتر از 20 لوکس در شروع دوره پرورش از میزان تغذیه جوجه ها خواهد کاست . (تمیز کردن منظم لامپها وکلاهکها بازدهی آنها را به حداکثر خواهد رساند)
- نحوه قرار گرفتن لامپ ها در سالن مرغداری تاثیر به سزایی بر میزان کارایی آنها دارد بنابراین باید لامپها را به گونه ایی قرار داد که شدت نور معینی به طور یکنواخت درسطحی که طیور قرار دارند تابیده شود .
از مزایای مهم استفاده از برنامه های نوری می توان به موارد زیر اشاره نمود :
1- افزایش فعالیت و تحرک پرنده ها که منجر به بهبود وضعیت سلامت پاها می گردد .
2- بهبود و پایین آمدن مقدار ضریب تبدیل غذایی و کاهش اتلاف غذا .
3- کاهش میزان کل تلفات در طول دوره پرورش .
مدیریت بستر
- رطوبت بستر باید بین 20 تا 30 درصد حفظ شود ، رعایت این مسئله سبب نیل به اهداف زیر خواهد شد :
1- پردرآوری بهتر 2- رشد مطلوب ویکنواختی در وزن گله 3- بهبود بازده غذایی
4- کنترل کوکسیدیوز 5- کاهش میزان گاز آمونیاک در سالن 6- کاهش رشد و تکثیر قارچ ها، انگل ها و لارو مگس ها .
- بستر به دلیل عوامل مختلفی خیس و کلوخه می شود ، این عوامل عبارتند از :
1- تراکم بالادر واحد سطح 2- رطوبت بیش از حد سالن 3- وجود چربی و نمک بیش از اندازه
در جیره غذایی 4- متعادل نبودن دما 5- بروز بیماریها
- مخلوط کردن قسمتهای مرطوب بستر با قسمتهای خشک باعث انتشار میکروارگانیسمها در محیط سالن پرورش می شود بنابراین باید بستر کپک زده و خیلی مرطوب را از سالن خارج و بستر خشک و تمیز را جایگزین آن نمود.
بستر باید به نحو مطلوبی عاری از عوامل بیماریزا باشد ، آلودگی مواد بستر به سموم قارچی عملکرد پرنده را دچار مشکل خواهد کرد .
لازم است قبل از ورود جوجه ها بس
گرم شود ، پیش گرمایی باید در کل سالن در سطح بستر صورت گیرد تا در زمان ورود جوجه ها دمای بستر در حدود 30 درجه سانتیگراد باشد .این عمل احتمال هر گونه چسبندگی میان کف سالن وبستر را به حداقل می رساند ، این چسبندگی ها موجب تخمیر بی هوازی می گردند ، در نتیجه میزان گاز آمونیاک سالن افزایش می یابد .
مدت زمان پیش گرمایی36 تا 48 ساعت است که به شرایط آب و هوایی ، عایق کاری سالن و مقداربستر موجود در سالن بستگی دارد ، بیشتر از این مدت (36 تا 48ساعت ) قبل از ورود جوجه ها نباید دستگاه های گرم کننده را روشن نمود، در غیر اینصورت بستر به میزان زیادی خشک می شود وباید توجه داشت که اگر جوجه ها در سالنی قرار گیرند که بیش از اندازه خشک باشد مقدار زیادی از آب بدنشان را از دست خواهند داد که در عملکرد جوجه ها تاثیر منفی می گذارد .چنانچه هنگام رسیدن جوجه ها سطح بستر سرد باشد می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند: نفریت ، اسهال و مشکلات پا و ... شود . بنابراین باید هر گونه تلاش لازم برای حفظ شرایط مطلوب بستر جهت به حداقل رساندن افت کیفیت لاشه انجام گیرد .
- به طور کلی اعمال مدیریت بستر و کنترل شرایط محیطی سالن تاثیر بسیار زیاد و انکار نا پذیری بر سلامت پرندگان در هفته اول دارد .
آب و کیفیت آن
- حدود70 درصد از وزن بدن جوجه ها را آب تشکیل می دهد. آب مهمترین ماده مغذی است که برای جوجه ها تهیه می شود ، محدودیت در مصرف آب مصرف دان و رشد را کاهش خواهد داد .
- مهمترین اعمال حیاتی که توسط آب در بدن پرنده ها صورت می گیرد به شرح ذیل می باشد :
1- یکی از شاخصهای مهم در بررسی وضعیت سلامت گله و کنترل عوامل تغذیه ایی و محیطی به شمار میرود.
2- عناصر غذایی را به صورت کلوئیدی و امولسیون در آورده و قابل هضم و جذب می نماید .
3- در واکنشهای شیمیا یی و دفع مواد زائد شرکت می کند .
4- در مکانیسم تنظیم و تعادل یونی بدن نقش اساسی دارد .
5- با نقش حامل به عبور غذا از دستگاه گوارش کمک می نماید .
6- به عنوان یک سیستم خنک کننده از طریق دفع آب توسط ششها و کیسه های هوایی عمل می کند .
کیفیت، خلوص و درجه حرارت آب باید در ابتدا مورد بررسی قرار گیرد و از پاکیزه بودن آن اطمینان حاصل نمود ، آب آلوده می تواند سبب انتشار بیماری و اسهال شود واین موارد منجر به بروز دهیدراتاسیون و تلفات در گله های جوان می شود .
خوراک جوجه ها
- تغذیه جوجه پس از خروج از تخم تاثیر زیادی برعملکرد آن در پایان دوره پرورش دارد ، آزمایشات متعدد ثابت کرده است که وزن جوجه ها در آخر دوره رابطه مستقیمی با وزن آنها در هفته اول پرورش دارد . به عبارت دیگر اگر شروع پرورش گله ایی با تغذیه مناسب وصحیح توام شود نه تنها گله ایی یکنواخت از نظر وزنی تولید می گردد بلکه عملکرد آن از نظر ضریب تبدیل غذایی ، تقویت سیستم ایمنی و میزان تلفات نیز بهینه خواهد شد لذا برای موفقیت در این امر ، رعایت اصول تغذیه و مدیریت به ویژه در هفته اول از اهمیت ویژه ایی برخوردارگردیده است.
- سیستم ایمنی جوجه های تازه متولد شده برای رشد و تکامل نیازمند مصرف مواد مغذی می باشد . مصرف خوراک مناسب و با کیفیت، مواد مغذی لازم جهت رشد و نمو اندامهای لمفاوی ثانویه که در زمان تولد جوجه ها وجود نداشته یا نا بالغ هستند را فراهم می نماید .
- عدم دسترسی به دان و مواد مغذی باکیفیت مانع از پاسخ مناسب سیستم ایمنی به واکسیناسیون در ابتدای زندگی پرنده ها می گردد ، فقدان مواد مغذی ویا پاسخهای هورمونی به گرسنگی، سیستم ایمنی را برای مدت طولانی متاثر می کند ، گرسنگی اولیه جوجه ها می تواند بر مقاومت پرنده نسبت به بیماریها در تمام طول دوره پرورش تاثیر گذارد .
- تمامی جوجه ها بلافاصله بعد از قرار گرفتن در سالن باید به دان سرشار از مواد مغذی و با کیفیت دسترسی داشته باشند ، این عمل سبب خواهد شد زرده باقیمانده به سرعت در دستگاه گوارش مورد استفاده قرار گرفته وسیستم ایمنی هرچه سریعتر تکامل یابد .
بررسی میزان پر بودن چینه دان پرنده ها در ابتدای دوره پرورش معیار مناسبی برای میزان فعالیت پرندگان در مصرف خوراک می باشد بطوریکه تقریبا 24 ساعت پس از جوجه ریزی
درحدود 80 درصد، 48 ساعت بعد حدود 90 درصد و 72 ساعت حدود 100 درصد جوجه ها باید دارای چینه دان پر باشند در غیراینصورت باید بررسی شود که چه عاملی باعث عدم مصرف کافی دان توسط جوجه ها شده است .
- عدم دسترسی به دان غنی از مواد مغذی در روزهای اول بعد از خروج از تخم بر روی رشد عضلات ، رشد پرزهای روده ، سیستم ایمنی و ماندگاری جوجه ها تاثیر منفی می گذارد .
- مکانیسم تشنگی در جوجه های تازه از تخم خارج شده کاملا توسعه یافته نیست وتا زمانیکه پرنده ها غذا مصرف نکرده اند تشنگی تحریک نمی شود ، این بدان معنی است که تشنگی با مصرف مواد مغذی و انرژی زا تحریک می گردد ، لذا دسترسی جوجه ها به غذا در ساعات اولیه برای رسیدن به رشد مطلوب بسیار مهم است .
- فراهم نمودن فضای کافی دانخوری عامل مهمی برای به دست آوردن درصد ماندگاری ، رشد و بازده غذایی مطلوب می باشد .
- تعداد پرنده ها به ازای هرنوع دانخوری :
- بشقابی : یک دانخوری با قطر 33 سانتیمتر به ازای هر 65 پرنده .
- استوانه ایی : یک دانخوری با قطر 38 سانتیمتر به ازای هر 70 پرنده .
- زنجیری : دانخوری با قطر 5/2 سانتیمتر به ازای هر پرنده ویا 80 پرنده به ازای هر متر دانخوری.
* معیار قابل قبول جهت تشخیص مقدار فضای مناسب دانخوری و آبخوری این است که جوجه ها در مواقع خوردن و آشامیدن منتظر صرف دان و آب نمانند .
- دانخوری ها باید طوری تنظیم شوند که میزان هدر روی دان کم بوده و پرنده ها به سهولت به دان دسترسی داشته باشند، بدین منظور لازم است سطح دان در دانخوریها پائین باشد ( در صورتی که 3/2 دانخوریها از دان پر باشد میزان هدر روی خوراک در حدود 10 درصد است ، اگر 2/1 دانخوریها پر باشد این میزان به 3 درصد می رسد و هنگامی که کمتر از 2/1 دانخوریها پر باشد این رقم به 1 درصد خواهد رسید) همچنین باید لبه دانخوریها به طرف داخل مقداری خم شده باشد که این وضعیت باعث کاهش چشمگیر اتلاف دان خواهد شد .
* نکته حائز اهمیت اینکه باید سعی نمود تا حد امکان سطح بیشتری از دانخوری برای جوجه فراهم آمده و دان کمتر ولی به دفعات بیشتردر دانخوریها توزیع شود.
- تنظیم نامناسب دانخوری ها باعث افزایش ضایعات دان می شود ، در این حالت ضریب تبدیل غذایی بالا رفته و در صورت مصرف دان حاوی اجرام بیماریزا توسط جوجه های گوشتی احتمال خطرآلودگی باکتریایی بیشتر خواهد شد .
- دان باید به صورت یکنواخت در دانخوریها قرار گیرد ، توزیع غیر یکنواخت دان منجر به افت عملکرد و فزونی ضایعات خراشیدگی ناشی از رقابت بر روی دانخوریها می شود .
- به طور کلی جیره با کیفیت و مناسب در هفته اول باید شرایط ذیل را دارا باشد :
1- به اندازه کافی دارای انرژی بوده و حاوی مقدار کافی پروتئین قابل هضم و اسیدآمینه های ضروری باشد .
2- ویتامین های لازم را برای بدن طیور داشته و حاوی مقادیر کافی و متعادلی از مواد معدنی باشد.
3- فاقد عناصر مضر و سمی برای طیوربوده و مطابق با اصول بهداشت تهیه گردیده وعاری از آلودگی و سالم باشد .
4- از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد .
5- در هنگام استفاده از دان استارتر توجه کامل به سایز یا اندازه ذرات دان صورت گیرد .
- استفاده از دان پلت ، باعث نتیجه گیری بهتری در پایان دوره می گردد بنابراین برای جوجه ها در هفته اول دان پلت ( کرامبل ) جهت مصرف توصیه می شود .
واکسیناسیون
- به دلیل عدم توسعه یافتگی دستگاه ایمنی در جوجه های جوان ایمن ساختن جوجه ها در برابر عوامل بیماریزا از اهمیت ویژه ایی برخوردارگردیده است ، با استفاده از برنامه صحیح واکسیناسیون ، جوجه ها به طور یکنواخت در برابر بیماریها واکسینه می شوند .
- طراحی واکسیناسیون در جوجه های گوشتی با برنامه واکسیناسیون در گله مادرو شرایط محیطی منطقه مرتبط است ، گله های مادر باید سطوح یکنواختی از آنتی بادی مادری فراهم آورده وزمان تجویز واکسن در جوجه های گوشتی بر اساس آن تنظیم شود تا بتوان از اثر بخشی واکسن مطمئن شد .
- حفاظت پرنده توسط آنتی بادی مادری در بیماریها به ویژه گامبورو حائز اهمیت است به طوریکه حتی پادتن مادری می تواند بعضی از سویه های واکسن را غیر فعال کند .
- تامین به موقع واکسن بر اساس دز مورد نیاز، حمل و نگهداری اصولی آن ، توجه به تاریخ ساخت و انقضا آن، تهیه یخچال و وسایل واکسیناسیون اعم از اسپری ، سرنگ و .. ، میزان واکسن براساس دز مورد نیاز ونحوه اجرا واکسیناسیون باید از قبل برنامه ریزی شوند، برای این منظور قبلا باید با متخصصین این کار مشورت نمود تا برنامه واکسیناسیون صحیحی تنظیم گردد . این برنامه ها منطقه به منطقه و نسبت به فصول مختلف سال متغیر است ، باید دقت شود که برنامه واکسیناسیون مطابق برنامه توصیه شده وبه طور صحیح انجام گردد .
- در واکسیناسیون از طریق قطره چشمی از آب مقطر برای تامین آب مورد نیاز واکسیناسیون استفاده شود .
- موفقیت واکسیناسیون از طریق آب آشامیدنی به عواملی نظیر کیفیت آب مورد استفاده، در دسترس بودن محلول واکسن ، طرز حمل و نقل و نگهداری اصولی آن ، پخش مناسب محلول واکسن در آب آشامیدنی ( بکار بردن آبخوری اضافی و تسریع در پخش محلول واکسن) ، سلامتی پرنده ها در موقع انجام واکسیناسیون وکاربرد واکسن در زمان (بطور معمول صبح هنگام) و دز مناسب بستگی دارد .
تراکم گله
- از روز اول باید فضای کافی در اختیار جوجه ها قرار گیرد ، معمولا کاهش میزان سطح مورد نیاز پرنده ها باعث افزایش تلفات و کاهش رشد خواهد شد .
- تراکم گله تاثیر به سزایی بر روی عملکرد ، یکنواختی و کفیت تولید نهایی دارد .
- وضعیت کیفی سالن و خصوصا امکان کنترل شرایط محیطی در تعیین تراکم گله نقش دارد ، به عبارت دیگر تراکم در متر مربع به شرایط داخلی آشیانه از قبیل تهویه - حرارت - میزان دانخوری و آ بخوری ، همچنین سن و وزن بدن در زمان کشتار بستگی دارد . با بالا بردن تراکم باید فضای دانخوری وآبخوری نیز به تناسب جوجه ها افزایش یافته و مراقبت کلی برای حفظ کیفیت هوا به عمل آید .
- بطور معمول در 1تا 3 روزگی 25-30 قطعه در متر مربع و 4تا 7 روزگی 15قطعه در متر مربع و 8 روزگی به بعد با توجه به تناسب ظرفیت، کل فضای سالن در اختیار گله قرار گیرد.
تراکم بیش از حد فشار محیطی بر روی پرنده ها را افزایش داده که سبب کاهش رشد ، ماندگاری ، کیفیت بستر و سلامتی پا می شود و باید بامدیریت صحیح دربرقراری تراکم مناسب جوجه ها در سالن پرورش از بروز موارد فوق جلوگیری نمود
